ارزیابی میزان آلودگی و توزیع فلزات سنگین در رسوبات معدن مس سرچشمه با استفاده از داده های ژئوشیمیایی و تحلیل های آماری

سد باطله معدن مس سرچشمه حاوی فلزات سنگین زیادی است. به این منظور،  رسوبات مجتمع مس سرچشمه، برای تعیین غلظت فلزات سنگین و شدت آلودگی، آنالیز شیمیایی شدند. در واقع، هدف این پژوهش، ارزیابی میزان آلودگی فلزات سنگین (co، cu، mo، zn، cr، mn، ni، pb، ti و fe) در رسوبات معدن مس سرچشمه منتهی به سد باطله است. در این پژوهش، شاخص­های آلودگی نظیر ضریب آلودگی، شاخص بار آلودگی، فاکتور غنی­شدگی و شاخص زمین­انباشتگی استفاده شد، تا توزیع فلزات سنگین در رسوبات منطقه مورد مطالعه،  ارزیابی شود. مقادیر فاکتور غنی­شدگی (کبالت: 95/0، مس: 63/16، مولیبدن: 84/3، روی: 95/1، کروم: 87/0، منگنز: 27/1، نیکل: 36/0، سرب: 62/1، تیتانیوم: 83/0 و آهن: 01/10) و غلظت فلزات سنگین در نمونه­های قابل بررسی ارزیابی شد. با توجه به محاسبه شاخص زمین­انباشتگی برای فلزات سنگین، فلزات مس، روی و آهن (zn> cu> fe >mo> pb >mn>cr) در محدوده آلودگی قرار گرفتند. در این پژوهش از مطالعات آماری (ضریب همبستگی و آنالیز خوشه­ای) برای یافتن منشأ رسوبات، الگوی پراکنش عناصر و ارزشیابی زیست محیطی وضعیت موجود در منطقه مورد مطالعه کمک گرفته شد. نتایج به­دست آمده از مطالعات ژئوشیمیایی، آماری (به کارگیری صحیح آمار چند متغیره) و محاسبه شاخص­های آلودگی، فاکتور غنی­شدگی، شاخص زمین­انباشتگی، ضریب آلودگی و شاخص بار آلودگی برای نمونه­های رسوب، تأییدکننده غلظت­های بالای این فلزات است. نتایج به­دست آمده از آنالیز فاکتوری و آنالیز خوشه­ای (میزان بار فلز سنگین) بر نمونه­های رسوبات منطقه مورد مطالعه با نتایج حاصل از محاسبه ضریب آلودگی برای ایستگاه­های نمونه­برداری مطابقت کامل دارد.